ATTACHMENT PARENTING NE’DİR?
Aslıhan Tokgöz Onaran
Kurucu-Lider, Uluslararası Doğal Ebeveynlik API Türkiye Platformu
www.facebook.com/APITurkiye
Empatik, şiddetsiz ve bağlanma-odaklı bir ebeveynlik hali olan Attachment Parenting (AP) her ailede farklı tecrübe edilebilir. AP’ye meyleden kimi anne-baba, doğum şekli nasıl olursa olsun bebeği doğar doğmaz ten teması sağlayarak, kimisi ergonomik bir taşıyıcıda olan bebeği ile yakın mesafede olarak bağını destekler. Kimi anne işyerinde sütünü sağarak ve evdeki sınırlı vaktinde bebeğini saatten bağımsız emzirerek, kimisi aynı odada (anne, baba, bebek) birarada uyuyarak, kimisi de bebeğinden ayrı bir odada uyusa dahi gün boyunca bağını farklı şekillerde -örneğin, bebeğiyle etkileşimli, dokunuş içeren oyunlar oynayarak, göz teması ile ve an’da olarak, destekler (Onaran, 2017). AP’de farklı farklı açılardan da olsa baktığımız yön budur: “Şefkatle ve güvenli sınırlar ile yetişen empatik çocuklar, takım hissi ile hareket eden eşler ve sağlıklı bir özgüven ile vakti gelince bağımsızlaşan, şiddetsiz bireyler.”
Sezgilerinizle güçlenen bu doğal ebeveynlik hali, bilgi ile desteklendiği sürece, size ve ailenize özel, şahsınıza münhasır bir varolma sahası tanır: biricik bir saha. İşte bu saha, yani ebeveynliğimizi yaşama şekillerimiz farklı olsa da, AP, şiddetsizlik ve bağ arayışımız paydasında bizleri biraraya getirir.
Peki, “AP ne DEĞİLDİR?”
- Attachment Parenting (AP), herhangi bir uzmanı, doktrini körü körüne takip etmek değildir.
- AP, “Mutlaka şu yaşa kadar emzirmelisiniz, bu yaşa kadar da aynı odada uyumalısınız” tarzı kuralcı bir yaklaşım değildir. AP, doğası itibariyle şablon dışı bir sezgiselliği vurgular.
- AP, çocuğunuzu kendinize bağımlı yapmak veya “helikopter ebeveynlik” de denen, bağımsızlaşma sinyalleri gönderen çocuğunuza izin vermeme hali değildir.
- AP, annenin kendini eve hapsetmesi, annelik kimliği dışındaki tüm rollerini beklemeye alması değildir.
- AP, sınırsızlık, rutinsizlik, çocuğu “şımartmak”, çocuğun her istediğine “Evet” demek kesinlikle değildir.
- AP, ebeveynin çocuğuyla her dakika oynaması değildir.
- AP, mükemmeliyetcilik arayışı veya “tembellik” hiç değildir.
- AP, eşini başka bir odaya yollamak da değildir.
AP kalp ve beynin örtüştüğü sezgisel bir ebeveynliktir ve kurallar yerine yolgösterici sekiz adet prensip vardır. Bu prensiplerden istediğini uygulamak, istemediğini uygulamamak veya aile şartlarına uyarlamak tamamen anne ve babaya kalmıştır. Örneğin, bu prensiplerden “Dengede olma” maddesi, özellikle ülkemizde toplumsal cinsiyet eşitliği açısından belki de en önemli yapıtaşlarındandır çünkü babaların da en az anneler kadar çocuklarının yetişmesinde ve eşlerarası iletişimin korunmasındaki değerli rolüne dikkat çeker.
ATTACHMENT PARENTING PRENSİPLERİ NELERDİR?
Uluslararası Attachment Parenting Kurumu API’ın tanımladığı ve Attachment Parenting’i destekleyen yolgösterici sekiz yapıtaşı prensip şunlardır:
- Bilgi Edinmek ve Hazırlanmak: Hamileliğe, doğuma ve ebeveynliğe hem fiziksel, hem duygusal hem de bilgi edinimi ile hazırlanmak. Bilgi, güç verir! Yaşamboyu öğrenmeye açık olmamız ve bilgi ile donanmamız çok önemlidir. Özellikle emzirme, bebekbakımı, bebek-çocuk gelişimi konularında bilgilenmek, ebeveynin özgüvenini de artıracak ve kaygıyı azaltırken, bebeği ile bağını da destekleyebilecektir. Bilgi edinimi elbette sezgisel süzgecimizden geçmeli ve ailemizin koşullarına ve çocuğumuza uyarlanmalıdır.
- Bebeğimizi/Çocuğumuzu Sevgiyle Beslemek: Emzirmek, emzirebilmek için gereken desteği mutlaka almak, emzirilemiyorsa ten tene temas ve göz teması ile benzer bir bağı simule etmek, bebek önderliğinde bir emzirme sürecine saha tanımak, saatli emzirmekten kaçınmak, ek gıda dönemi ve sonrasında zorla ve fazla yedirmemek, çocuklarda sağlıklı beslenme alışkanlığına ve aile olarak yemek vaktine önem vermek, ekran karşısında yemek yememek gibi.
- Bebeğimizin ihtiyaçlarına hassasiyetle cevap vermek: Bebeğimizin sinyallerini zamanında ve doğru okumak, ihtiyaclarını bekletmeden karşılamak. Anne-baba-bebek bağında en önemli faktor, bebek ile senkronize olabilmek ve kaygı ile değil anda olarak bebeğin ihtiyaclarını karşılamaktır. Bu noktada, şimdiye kadar toplumda yerleşmiş bazı şablonların da farkında olmak çok önemlidir. Örneğin, ağlayan bir bebek, kucağa alındığında şımarmaz, sizi manipule etmez veya size bağımlı hale gelmez, sadece en temel ihtiyaclarından “güvende hissetme ihtiyacı” karşılanır. Bağı desteklenir… Bebeğinizin huzurlu limanı olursunuz ki ileride güvenle bağımsızlaşabilsin.
- Ten teması ve Dokunuş: Bebeğin sağlıklı gelişiminde ve aranızdaki duygusal bağın inşasında, doğumun hemen ardından, hem anne hem baba ile bebeğin ten tene teması, sonra da sağlıklı dokunuş içeren uygulamalar (bebek masajı ve babywearing/ bebektaşıma) ve bebeğiniz büyüdükçe ve izin verdikçe dokunuş içeren oyunlar çok büyük önem taşır.
- Uyku Düzeni/ Güvenli ve sağlıklı bir uyku düzeni kurmak: Güvenli bir uyku ortamı ve geceboyu ebeveynlik ile bebeğin ihtiyaclarını geceleri de karşılamak çok önemlidir. Co-sleeping, yani bebeğin aynı odada uyuması önerilmekle beraber, aile koşulları, bebeğin mizacı ve ihtiyacları ile ebeveynlerin ihtiyaclarının dengede olması en önemli önkoşuldur ve bebeğin güvenliği sağlandığı sürece çok geniş bir yelpazede örneklendirilebilir.
- Tutarlı ve Devamlı bir şekilde koşulsuz sevgimizi hissettirmek: İşe başlangıç, kreşe/anaokuluna başlama, bakıcı ile ortaklaşa bebek bakımı, yeni bir doğum veya iş nedenli birkaç günlük ayrılık gereken durumlarda bu bağı sürdürebilmek için yaşamınıza dahil edebileceğiniz stratejiler hakkında farkındalık.
- Pozitif Disiplin Uygulamak: Temelinde empatik/şiddetsiz iletişim becerileri ve önleyicilik ile bebek/çocuk güvenliğini sağlamak ve huzurlu yetişmesini sağlamak yatar . Ödül ve cezadan kaçınmanız ve güvenli sınırları kararlı ama şefkatli bir şekilde sunmanız sayesinde büyüyen bebeğin/çocuğun pozitif davranışları içselleştirebilmesi ve empati becerilerinin gelişimi mümkün olur. Bağırmak, ceza vermek veya ödülle pekiştirmek yerine şiddetsiz iletişim becerileri ve empati ile bebeğe/çocuğa rehberlik etmek, AP’de en sürdürülebilir rota olarak sunulur. Erken/Sözsüz pozitif iletişim becerileri arasında, konuşma öncesi dönem için bebek işaret dili de önemli bir araç olarak sunulabilir.
- Denge: Kişisel, ailesel (anne/baba) ve 'eş' kimliklerimizin dengede, uyumlanmış olması, özşefkat ile iç huzurumuza ve şiddetsiz iletişim ile eşlerarası ilişkimize de proaktif olarak odaklanabilmek. Mutlu anne ve baba =Mutlu bebek/Çocuk
Yukarıdaki yolgösterici prensiplerin hepsinin temelinde, insani bağ kurma ve bu sayede bağımsız ve şefkatli nesiller yetiştirme amacı bulunur. Her aile, elbette yukarıdaki her prensibi uygulamak mecburiyetinde değildir, bebeğinizin güvenliğine zarar vermemek koşulu ile bu prensipleri ailenizin koşullarına uyarlamak en önemlisidir.
Özetle, adına ister AP diyelim, ister demeyelim, bu şablon dışı ebeveynlik halinde, bağ kurma, sadece annenin omuzlarında bir külfet veya hedef olarak değil, anne-baba-bebek/çocuk arasında bir uyumlanma, eşitleyici bir denge arayışı ve içsesimizi duyma yolu ile sunulur.
Bağ, nihayetinde, HER şeydir…
Aslıhan Onaran
Kurucu-Lider, Uluslararası Doğal Ebeveynlik Türkiye Platformu/ Founder, Attachment Parenting International, API Turkey
İletişim: AslihanTR@AttachmentParenting.org
Kaynakça:
Ainsworth, M. D. S., & Bowlby, J. (1991), “An ethological approach to personality development.” American Psychologist, 46, 331-341.
API OFFICIAL Website, ATTACHMENT PARENTING PRINCIPLES: http://attachmentparenting.org/principles/introduction
Bowlby, J. (1958). “The nature of the child’s tie to his mother.” International Journal of Psychoanalysis, 39, 350-371.
Onaran, A. (Nisan 2017), “Keyifli Ebeveynlik Mümkün mü? Bebeklerle Dans ile Bağlı ve Keyifli Aileler” http://joimove.com/bebeklerledans
Schaffer, H. R., & Emerson, P. E. (1964). “The development of social attachments in infancy.” Monographs of the Society for Research in Child Development, 1-77.
Sears, W. and S.M, The Attachment Parenting Book. Little, Brown and Co, 2001.
Sears, W., S.M, Doğal Ebeveynlik (Önsöz: Nilüfer Devecigil, Çev. A. Birkan), Doğan Kitap: 2011
Sroufe, Alan et al, “Attachment and development: A prospective, longitudinal study from birth to adulthood”. Attachment & Human Development, Aralık 2005; 7(4): 349 – 367
*Bu makale, Aslıhan Onaran’ın AP Türkiye websitesinde yayınlanmış makalesinin kısaltılmış versiyonudur: http://www.attachmentparentingturkiye.com/?p=14
